ارز فیات نوعی ارز کاغذی است که از پشتیبانی فیزیکی مانند طلا یا نقره برخوردار نیست. یعنی پیش‌تر این پشتوانه وجود داشته ولی کم کم خود پول دارای ارزش شده. ارزش و اعتبار کامل این پول به‌قدرت، اعتماد و سیاست ناشر آن بستگی دارد. بنابراین، هر چه قدرت کشور صادرکننده بیشتر باشد، ارزش ارز آن نیز بالاتر است. به‌عنوان مثال، ارز فیات ایالات‌متحده، دلار آمریکا است. کشورهای دیگری هم هستند که دلار واحد پولی آن‌هاست مانند استرالیا ولی ارزش دلار آمریکا با دلار استرالیا یکسان نیست.
ارز فیات یکی از مفاهیم مهم در حوزه پولی و بانکی است. امروزه در کشورهای مختلف، به این اصطلاح واحد پول رایج یک کشو یا پول کاغذی می‌گویند. البته این بدین معنی نیست که سکه‌های فلزی، پول فیات نیستند!
ارز فیات، به عنوان پول رایج هر کشوری آن‌ها را می‌شناسیم و با آن‌ها سر و کار داریم. تا چند سال پیش پول فقط به همان شکل سکه و اسکناس یا همان فیزیکی یا در نهایت در حساب های بانکی بود. اما چند وقتی است که پول‌ها با پیدایش ارز دیجیتال شکل متفاوتی به خود گرفتند، به طوری که شما بدون ورود به صرافی ها میتوانید دلار یا همان تتر بخرید، از طرفی چند وقتی است که هر کشوری دارد یک ارز دیجیتال ملی راه اندازی میکند، ایران هم از این موضوع مستسناع نبوده، در این مقاله از وبلاگ صرافی ارز دیجیتال کوینینو، میخواهیم درباره ارز فیات صحبت کنیم پس همراه ما باشید.
ارز فیات چیست؟
ارز fiat برخی از کشورها مانند چین یوان است که با نشانه ￥ نشان داده می‌شود. علیرغم قدرت اقتصادی و سیاسی بسیار بالا، این ارز در برابر دلار، یورو یا پوند انگلیس ارزش پایینی دارد. دلیل اصلی این امر سیاست اقتصادی و پولی چین است. چینی‌ها با پایین نگه داشتن ارزش یوان نسبت به ارزهای جهانی سعی در جذب سرمایه گذاران بین المللی دارند، عملا سیاستی به خرج دادند و کاری کردند که آمریکا و کشور های اروپایی بخاطر اینکه ارزش پولشان بیشتر است بیان در چین سرمایه گذاری کنند و یا شروع به خرید کنند که در هر صورت این موضوع به نفع چینی ها است.
با تضعیف کشور یا بحران اقتصادی یا جنگ، واحد پولی آن کشور کاهش می‌یابد و سقوط میکند. نمونه بارز سقوط ارز fiat در کشورها به دلیل بحران اقتصادی، ونزوئلا است. این کشور پس از درگذشت رهبر خود یعنی چاوز، دچار سقوطی شدیدتر از پیش شد به طوری که برای خرید یک قلم کالا در سوپرمارکت، مردم حجم زیادی از اسکناس می‌پرداختند که دیگر شمارش نمی‌شد بلکه وزن می‌شد!
ارز فیات به بانک‌های مرکزی هر کشور اجازه می‌دهد تا بر بازار ملی آن کشور تسلط داشته باشند. زیرا کنترل میزان چاپ در دست مسئولان بانک مرکزی است.
یکی از معایب اصلی ارزهای سنتی در مقابل ارزهای دیجیتال این است که برای پوشش کسری بودجه، دولت‌ها می‌توانند مقادیر زیادی از این ارزها را چاپ کنند که منجر به تورم زیاد می‌شود.
مزایای ارز فیات
مهم‌ترین ویژگی پول فیات ثبات قیمت آن است. عکس این موضوع در مورد طلا، مس و نقره است. استفاده از ارزهای فیات در قرن بیستم در سراسر جهان رواج یافت. زیرا استفاده از این سیستم بیشتر از استفاده از ارزهای کالایی و سکه توجیه اقتصادی داشت.
مزیت دیگر استفاده از پول فیات این است که به دولت‌ها اجازه می‌دهد تا با کنترل میزان چاپ پول، کنترل کامل سیستم مالی و بانکی کشور را در دست بگیرند. به عنوان مثال استفاده از این سیستم به کاهش خسارات وارده به ایالات متحده در جریان بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸ کمک کرد.
کار با ارز فیات برای مردم ساده‌تر است و امکان خطا و اشتباه در جابه‌جایی آن کم است. شناخته‌شده است و مردم سال‌هاست که با آن کار می‌کنند درصورتی‌که ارزهای دیجیتال جدید و ناشناخته‌اند و هنوز بسیار مردم به آن اعتماد ندارند.
معایب ارز فیات
هیچ محدودیتی برای ارز فیات وجود ندارد، بنابراین می‌توان آن را در اندازه میلیون‌ها یا میلیاردها نسخه در روز چاپ کرد. این می‌تواند عامل کاهش ارزش پول فیات باشد. این در حالی است که استفاده از فلزات گرانبها مانند طلا و نقره چنین عیبی ندارند چون مقدار آن‌ها در جهان ثابت و عرضه آن‌ها محدود است.
از طرفی ارزهای فیات به راحتی قابل جعل کردن هستند. امروزه از روش‌های مختلفی برای هوشمندسازی اسکناس‌ها وعدم کپی برداری استفاده می‌شود. البته استفاده از این روش‌ها هزینه چاپ پول را نیز به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. یکی دیگر از معایب این مدل پولی این است که با تغییر سیستم‌های حکومتی آن کشورها می‌توان آن را به کلی تغییر داد.
اقتصاددانان و متخصصان مالی در حمایت از ارز فیات هم‌صدا نیستند. حامیان و مخالفان به هنگام بحث در مورد این نوع پول، به مزایا و معایب زیر اشاره می‌کنند:
- سینیورژ: میزان سینیورژ (درآمد حاصل از چاپ و انتشار پول) ارز فیات عالی است.
- کمیابی: کمیابی یک کالای فیزیکی مثل طلا در فیات کارنسی دیده نمی‌شود و آن را محدود نمی‌کند.
- هزینه: تولید پول فیات در مقایسه با پول‌های کالا محور به‌صرفه‌تر است.
- انعطاف‌پذیری: ارز فیات برای مواجه با بحران‌های اقتصادی، امکانات بیشتری در اختیار دولت‌ها و بانک‌های مرکزی قرار می‌دهد.
- معاملات بین‌المللی: فیات کارنسی در کشورهای مختلف جهان استفاده می‌شود و به همین دلیل یک ارز مناسب برای انجام معاملات بین‌المللی به شمار می‌آید.
- راحتی استفاده: ارزی با پشتوانه طلا به ذخایر فیزیکی نیاز دارد و این ذخایر به نگهداری، حفاظت، نظارت و موارد هزینه‌بر دیگر احتیاج خواهند داشت. ارز فیات به هیچ کدام از این موارد نیاز ندارد.
- ارزش ذاتی: پول فیات هیچ نوع ارزش ذاتی ندارد. بنابراین دولت‌ها می‌توانند بدون پیش نیاز و محدویت پول بسازند و این می‌تواند به ابرتورم و فروپاشی سیستم اقتصادی منجر شود.
- تاریخچه: درگذشته، به‌کارگیری سیستم‌های مبتنی بر Fiat معمولاً به فروپاشی‌های اقتصادی منجر شده که نشان می‌دهد استفاده از این نوع پول خطراتی را به همراه دارد.
مقایسه ارز دیجیتال و ارز فیات
نگرانی‌ها در مورد تورم و کنترل دولت بر پول و سیاست‌های اقتصادی، باعث شده است که بسیاری از مردم به استفاده از ارزهای دیجیتال روی بیاورند و عملاً بجای نگه‌داشتن ارز یا خرید طلا به سمت خرید ارز دیجیتال روی بیاورند، مانند خرید تتر بجای دلار که در حال حاضر بسیار باب شده است. ارزهای دیجیتال، دارایی‌های دیجیتال غیرمتمرکزی هستند که به دلیل ویژگی عدم تمرکز خود، برای افرادی که به دست‌کاری پول توسط دولت‌ها مشکوک هستند، بسیار جذاب واقع می‌شوند.
ارزهای دیجیتال همچنین به‌طور گسترده به عنوان ابزار انتقال ارزش استفاده می‌شوند. در چند سال اخیر، بسیاری از این رمز ارزها ارزش فوق‌العاده‌ای به دست آورده‌اند و قادرند که از ثروت شما در برابر تورم محافظت کنند. علاوه بر این ویژگی، رمز ارزهایی که بر شبکه‌های قدرتمند و ایمن بلاک چین قرار دارند، می‌توانند با استفاده از نوآوری‌های بلاک چین بسیاری از ویژگی‌های دیگر را نیز برای افراد فراهم کنند.
با توجه به اینکه شاهد این هستیم که بسیاری از کشورها، به سمت ارز دیجیتال ملی روی آوردند مانند ایران که ریال دیجیتال را توسعه داده، در آینده نزدیک بسیاری از کشورهای دیگر نیز ارز دیجیتال ملی خودشان را رونمایی می‌کنند باید انتظار داشته باشید که مردم هرروز به سمت ارزهای دیجیتال بیشتر حرکت کنند.
