قرارداد هوشمند چیست و چگونه کار میکنند؟
(Smart Contract)
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند یا به اصطلاح اسمارت کانترکت (Smart Contract) از جمله قراردادهایی است که پس از نوشته شدن در شبکه بلاک چین، امکان متوقف کردن روند کار آن از طرف هیچ کس، حتی نویسنده آن، وجود ندارد و این موضوع یکی از مهمترین مزایای قرارداد هوشمند به حساب میاد.
تاریخچه ظهور قرارداد هوشمند
قراردادهای هوشمند برای اولین بار در سال 1994 توسط نیک سابو (Nick Szabo)، دانشمند کامپیوتر آمریکایی که یک ارز مجازی به نام “بیت گلد” را در سال 1998 اختراع کرد، پیشنهاد شد. ( 10 سال قبل از اختراع بیت کوین)، و این باعث شد که شایعاتی مبنی بر اینکه نیک سابو همان ساتوشی ناکاموتوی واقعی، مخترع ناشناس بیت کوین است شنیده میشد، اما او این موضوع را رد کرد!
قرارداد هوشمند یک فناوری است که به شما این امکان را می‌دهد تا ارزش و دارایی خود را در طیف وسیعی از صنایع منتقل کنید.
قرارداد هوشمند چگونه کار میکنند؟
در حال حاضر، اتریوم محبوب‌ترین پلتفرم قرارداد هوشمند است، اما بسیاری دیگر از بلاک چین های ارز دیجیتال از جمله ( EOS، Neo، Tezos، Tron، Polkadot ) می‌توانند آن‌ها را اجرا کنند. یک قرارداد هوشمند می‌تواند توسط هر کسی در بلاک چین ایجاد و به کار گرفته شود.
کد آن‌ها شفاف و قابل تایید عمومی است، به این معنی که هر طرف علاقه مند می‌تواند دقیقا ببیند که وقتی یک قرارداد هوشمند دارایی‌های دیجیتال را دریافت می‌کند چه منطقی دنبال می‌کند.
قراردادهای هوشمند به زبان‌های برنامه نویسی مختلفی (از جمله سالیدیتی، وب اسمبلی و میکلسون) نوشته میشوند. در شبکه اتریوم، هر کد قرارداد هوشمند بر روی بلاک چین ذخیره می‌شود و به هر شخص علاقه مند اجازه می‌دهد تا کد قرارداد و وضعیت فعلی را بررسی کند تا عملکرد آن را تایید کند.
هر کامپیوتر در شبکه (یا نود) یک کپی از تمام قراردادهای هوشمند موجود و وضعیت فعلی آن‌ها در کنار بلاک چین و داده‌‌های معامله را ذخیره می‌کند.
هنگامی که یک قرارداد هوشمند وجوه را از یک کاربر دریافت می‌کند، کد آن توسط تمامی نودها در شبکه به منظور رسیدن به توافق و جریان حاصل از ارزش اجرا می‌شود.
این همان چیزی است که قراردادهای هوشمند را قادر می‌سازد تا به طور ایمن بدون هیچ قدرت مرکزی اداره شوند، حتی زمانی که کاربران معاملات مالی پیچیده‌ای با نهادهای ناشناخته انجام می‌دهند.
برای اجرای یک قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم، شما به طور کلی ملزم به پرداخت مبلغی به نام گس (GAS) خواهید بود. هنگامی که قراردادهای هوشمند بر روی یک بلاک چین گسترش یابند، به طور کلی دیگر نمی‌توان آن‌ها را حتی توسط سازنده آن‌ها تغییر داد. (استثناهایی برای این قانون وجود دارد.)
بلاک چین هایی که می‌توانند قراردادهای هوشمند را پردازش کنند
- بیت‌کوین: بیت‌کوین برای پردازش تراکنش‌های BTC عالی است، اما توانایی کمی در پردازش اسناد دارد.
- اتریوم: اتریوم یک پلتفرم بلاک چینی عمومی و پیشرفته جهت کدگذاری و پردازش قراردادهای هوشمند است. شما میتوانید هر آنچه را که مایل هستید کدگذاری کنید، اما مجبورید با استفاده از توکن اتر کارمزد محاسبات را پرداخت کنید.
- زنجیره‌های جانبی: این نام دیگری برای بلاک چین‌هایی است که در مجاورت بیت‌کوین اجرا میشوند و فضای بیشتری برای پردازش قراردادها فراهم میکنند.
- NXT: یک پلتفرم بلاک چینی عمومی که شامل مجموعه محدودی از الگوها برای قراردادهای هوشمند است.
قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی هستند که روی بلاک چین ذخیره میشوند و در صورت برآورده شدن شرایط از پیش مشخص شده، اجرا میشوند. آن‌ها به‌طور معمول برای خودکارسازی اجرای توافق شده مورد استفاده قرار میگیرند تا همه شرکت‌کنندگان بتوانند فورا و بدون دخالت واسطه یا اتلاف وقت از نتیجه مطمئن شوند. همچنین می‌توانند یک گردش کار را به صورت خودکار انجام دهند و در صورت برآورده شدن شرایط، اقدام بعدی را آغاز کنند.
تفاوت قرارداد هوشمند با معمولی
قرارداد هوشمند همان نقشی را دارد که نوع معمولی آن ایفا می‌کند، اما تفاوت های بین نوع معمولی و دیجیتال بسیار قابل توجه است. اولین کاربرد Smart Contract، بی نیاز کردن کاربر به داشتن اعتماد به شخص مقابل است، در معاملات سنتی، حتی با وجود داشتن قولنامه، ترس عدم انجام به تعهدات، توسط شخص مقابل وجود دارد، داشتن قرارداد معمولی، تضمینی بر انجام تعهدات طرفین نیست! تفاهم‌نامه‌های سنتی زمانی کاربرد دارند که در صورت انجام ندادن تعهدات، شخص مقابل، با استناد بر مفاد قرارداد بتواند حق خود را بگیرد. بدیهی است که این نوع سیستم بسیار زمانبر و از نظر روحی، چالش برانگیز هستند.
اما در قرارداد هوشمند همان طور که در این مقاله از وبلاگ کوینینو گفتیم، بی واسطه انجام می شود و تا زمانی که قرارداد تایید نشود هزینه آن به طرف مقابل پرداخت نمی شوند، بنابراین امکان تحویل ندادن یا بهتر بگیم کلاه برداری 0 است!
مثالی از قرارداد هوشمند در دنیای واقعی
حتما شما هم در فرودگاه ها، مراکز خرید، دانشگاه یا هرکجای دیگه دستگاه های خودکار فروش قهوه، نوشابه یا خوراکی را دیدید، این دستگاه ها بعد از وارد کردن پول یا کشیدن کارت، پردازش را انجام میدن و اگر همه چی درست بود کالای مورد نظر را به شما تحویل میدن!
یعنی شما بدون هیچ واسطه ای! از دستگاه به طور مستقیم خرید میکنید و نکته مهم اینجاست که اگر همه چی درست باشه میتوانید محصول مورد نظر را دریافت کنید، یعنی نمیتوانید بگید مثلا 1000 تومان کمتر دارم یا بزن به حساب! از طرفی اگر همه چیز درست باشه، محصول به شما داده میشه و تحت هیچ شرایطی نمی توانید پس بدید!
مزایا و معایب قرارداد هوشمند
مزایا:
- حذف واسطه ها و کاهش هزینه
- ایجاد پشتیبان
- سرعت
- دقت
- امنیت
معایب:
- دشواری ایجاد تغییر
- هزینه
نتیجه گیری
قراردادهای هوشمند به شما کمک می‌کند تا پول، ارزدیجیتال، سهام، دارایی یا هر چیز با ارزشی را به یک روش شفاف و بدون درگیری و البته بدون نیاز به واسطه مبادله کنید.
